سطح : متوسط

برتری فضا (1)

برتری فضا يک عنصر مهم در ارزيابی وضعيت است. داشتن فضای بيشتر امکانات بهتری را برای گسترش و هماهنگی سوارها فراهم می کند. بنابراين کسی که برتری فضا دارد می تواند سوارهايش را در موقعيتهای بهتری مستقر کند و قدرت ديناميکی آنان را افزايش دهد. همچنين داشتن فضا ، قابليت انتقال سريع سوارها از يک جناح به جناح ديگر را نيز فراهم می کند.

طرفی که فضای کمتری دارد معمولاً اقدام به تعويض سوارها می کند ؛ زيرا داشتن فضای کم سوار های کمتری را نيز می طلبد.

يکی از ويژگيهای تصاحب مرکز با پياده ها، گرفتن فضا است.

نمونه اول

سفيد: تاراش

سياه: فوگل

نورمبرگ 1910

Tarrasch,Z – Fogel

Nuremberg 1910

[C66]

1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 d6 4.d4 Nf6 5.Nc3 Be7 6.0-0 Bd7 7.Re1 exd4 8.Nxd4 0-0

به دياگرام بالا توجه کنيد ، سوارهای سبک گسترش پيدا کرده و هر دو طرف قلعه رفته اند ؛ اما سفيد به خاطر حضور پياده e4 در مرکز، فضای بيشتری را تصاحب کرده است در حالی که سوارهای سياه در سه عرض آخر محدوداند و فضای کمی در اختيار دارند.

9.Bf1!

با اين حرکت سفيد از تعويض فيلها پس از حرکت …Nxd4 جلوگيری می کند.

در نبرد « تيخمان – نيمزوويچ ، کارلسباد 1907 » بازی چنين ادامه پيدا کرد:

9.Bg5,Nxd4! 10.Qxd4,Bxb5! 11.Nxb5,Re8 12.Nc3,Nd7! 13.Bxe7,Rxe7

و سياه توانست سه جفت از سوارها را تعويض کند و فضای بيشتر سفيد به خاطر کم بودن سوارها هيچ سودی در پی نداشت.

9…, Nxd4 10.Qxd4 Re8

11.b3!

گسترش فيل از قطر a1-h8 به مراتب قويتر از حرکت Bg5 است. زيرا در صورت Bg5 سياه می تواند با …Bc6 و سپس …Nd7 امکان تعويض فيل بد e7 را فراهم کند.

11…, Bc6 12.Bb2

فيل سفيد بسيار قوی است.

12…, Bf8 13.Nd5! Ng4?!

سياه در وضعيتی بد تمپو نيز از دست می دهد.

14.h3 Bxd5 15.exd5 Nf6

16.Bb5!

با اين حرکت سفيد ستون e را به نفع خود تصاحب می کند.

16…, Rxe1+ 17.Rxe1 a6 18.Bd3 Qd7

سفيد با توجه به فضای بيشتری که در اختيار داشت موفق شد سوارهايش در پستهای بهتری مستقر کند. اکنون برتری پوزسيونی سفيد مشهود است.

19.Qh4 h6 20.Re3!

رخ نيز وارد عرصه کارزار می شود. برتری سفيد به مراتب بيش از يک پياده ای است که سفيد با Bxf6 پيش می افتاد.

20…, Kh8 21.Rf3

با تهديد Rxf6! .

21…, Ng8 22.Qh5! Nf6 23.Rxf6! gxf6 24.Bxf6+ Kg8 25.Bf5!

سفيد دفاعی در مقابل Qg4+ ندارد.

1–0

1. Qc3!

با ايده انتقال اسب از خانه d4 به خانه f5 . همانگونه که ملاحظه می کنيد سفيد از فضای بيشتری برخوردار است و همانگونه که اشاره شد ، يکی از ويژگيهای برتری فضا امکان انتقال سريع سوارها از يک جناح به جناح ديگر است.

1…, c6?!

با اين حرکت سياه پياده d6 را ضعيف می کند. حرکت …a6 قويتر بود.

2. Nd4 Nd7 3. Nf5! Bf6 4. Qg3!

در طی چهار حرکت سفيد موفق شد اسب و وزير را از جناح وزير به جناح شاه انتقال دهد.

4…, Ne5 5. Bf4 Qc7 6. Rad1 Rad8

7. Rxd6!!

يک ترکيب درخشان به سبک کاپابلانکا، ظريف و دقيق.

7…, Rxd6 8. Bxe5 Rd1!

در صورت:

8…,Bxe5 9.Qxe5

با تهديد Qxg7# و Qxd6 .

9. Rxd1 Bxe5 10. Nh6+Kh8

11. Qxe5!!

کليد ترکيب!.

11…, Qxe5 12. Nxf7+

سياه تسليم شد. در صورت:

12…,Rxf7 13.Rd8+

1-0