سطح : پيشرفته

پياده رونده

به پياده‌ای رونده می‌گويند که در راه ارتقاء آن هيچ کدام از پياده های حريف نتوانند با آن مقابله کنند و بتواند بدون برخورد با پياده‌هاي حريف به راه خود ادامه دهد. به طور کلی می‌توان گفت که پياده رونده ، پياده‌ای است كه از پياده‌هاي دشمن در ستون خود و ستونهای مجاور عبور كرده باشد.

پياده رونده يک نقطه قوت به حساب می‌آيد و هر چه پيش‌رفته‌تر باشد ارزش آن بيشتر می‌شود (به شرطی که پياده از دست نرود!) به ويژه در شرايطي كه بازی باز باشد قدرت پياده رونده نمود بيشتری پيدا می‌کند.

در اين مقاله با بررسی چند نمونه قدرت پياده رونده در وسط بازی را به نمايش می‌گذاريم.

نمونه اول

سفيد: بوريس اسپاسکی

سياه: تيگران پتروسيان

رويارويی قهرمانی جهان 1969

Spassky,B  -  Petrosian,T

World Championship 27th Moscow 1969

[D41]

1.c4 Nf6 2.Nc3 e6 3.Nf3 d5 4.d4 c5 5.cxd5 Nxd5 6.e4 Nxc3 7.bxc3 cxd4 8.cxd4 Bb4+ 9.Bd2 Bxd2+ 10.Qxd2 0–0 11.Bc4 Nc6 12.0–0 b6 13.Rad1!

اين حرکت از حرکت Rfd1 که الکساندر آلخين در برابر ماکس ايوه در رويارويی قهرمانی جهان سال 1937 بازی کرد قويتر است.

13…, Bb7 14.Rfe1 Rc8 15.d5! exd5?!

15...Na5! 16.Bd3 exd5 17.e5!

با ابتکار عمل برای سفيد.

16.Bxd5!±

در صورت ادامه زير ، بازی به وضعيت برابری می‌رسيد.

16.exd5 Na5 17.Bf1 Qd6 18.Ng5 Rcd8 19.Qd3 Qh6 20.Qf5 g6! 21.Qe5 Qg7=(Khalifman)

 16...Na5

16...Qc7 17.e5! Ne7 18.Bb3! Rcd8 19.Qd6!±

16...Qe7 17.Qf4

با ابتکار عمل برای سفيد.

17.Qf4 Qc7

17...Qe7 18.Nd4

و سپس Nf5 ، به برتری سفيد می انجاميد.

18.Qf5! Bxd5 19.exd5 Qc2

با ايده تعويض وزيرها (برای کاهش فشار سفيد). ادامه های زير نيز به برتری سفيد منجر می‌شود.

19...Nc4 20.Ng5 g6 21.Qh3 h5 22.Ne4 Nd6 23.Nf6+ Kg7 24.Qg3!+-

19...Qd6 20.Ng5 Qg6 21.Qxg6 hxg6 22.d6! Nb7 23.d7 Rcd8 24.Re7 Nc5 25.Rd5!±

20.Qf4!

20.Qxc2 Rxc2 21.Re7!±

20...Qxa2 21.d6! Rcd8 22.d7

در اين وضعيت سفيد از لحاظ استراتژيکی برنده است. پياده رونده سفيد ، در عرض هفت ، بين نيروهای سياه شکاف ايجاد کرده ، به سفيد فضای بسيار زيادی داده است و در ضمن رخهای سياه را از فعاليت در سه ستون c,d,e محروم کرده است. مشکل سياه در اين وضعيت فقط جلوگيری از ارتقاء پياده d نيست ؛ بلکه بايد با تهديدهای سفيد در جناح شاه نيز مقابله کند.

22…, Qc4 23.Qf5

با تهديد Ng5 .

23…, h6

23...Qc6 24.Ne5 Qe6 25.Qc2

24.Rc1 Qa6 25.Rc7 b5 26.Nd4

حرکت Re8 با طرح Ne5 و سپس Rc8 به مراتب بهتر بود.

26...Qb6

ادامه زير به سياه شانسهای بهتری برای ادامه بازی می داد:

26...Qd6 27.Nxb5 Qd2 28.Rf1 Nb3!

27.Rc8!+- Nb7

همه ادامه‌ها به باخت منجر می شود برای نمونه:

27...b4 28.Re8 Qxd4 29.Rxf8+ Rxf8 30.Rxf8+ Kxf8 31.Qc5+!!+-

27...g6 28.Rxd8 Qxd8 29.Qxb5+-  

27...Qxd4 28.Rxd8 Rxd8 29.Re8++-

28.Nc6 Nd6 29.Nxd8!!

اما نه اينکه:

29.Ne7+? Kh8 30.Ng6+ Kg8!

29...Nxf5 30.Nc6

1-0

نمونه دوم

سفيد: مهرشاد شريف

سياه: پتر لکو

اسپانيا 1993

 Sharif,M – Leko,P

Spain 1993

1. e4!

سفيد ابتکار عمل را در دست می گيرد. ايده اين حركت رونده كردن پياده d4 است.

1…, dxe4

حرکت Rd8 با ايده جلوگيری از تحرك پياده d سفيد به مراتب بهتر بود.

2. d5!, Bf5 3. d6, Be6 4. d7

سفيد تهديد Qxf8+! را دارد.

4…, Raa8 5. Qd4, f5 6. Ne2!, Qg5 7. g3, Rad8 8. Nf4, Qg7 9. Qd6!

سفيد وضعيت برنده ای دارد.

9…, Bxa2

حرکات ديگر نيز بهبودی در وضعيت ايجاد نمی‌کرد برای نمونه:

9…,Qxb2 10.Nxe6,fxe6 11.Qxe6+,Kg7 12.Qe7+,Kg8 13. Rc8 +-

10. Rc8, Qg5 11. Rxd8, Rxd8 12. Rc8, Kh7 13. Qc7

1-0

نمونه سوم

سفيد: تيگران پتروسيان

سياه: ويکتور کورچنوی

انتخابی قهرمانی جهان 1977

Petrosian,T – Kortschnoj,V

Candidats 1977

1. Re4!

در حالی که پياده c6 سوارهای سياه را در جناح وزير به خود مشغول کرده است ؛ سفيد حمله را در جناح شاه آغاز می کند.

1…, Kg8 2. Kg2, a6 3. h4, b5 4. g4!, Kh7 5. Re2, Kh8 6. g5, h5 7. Rd2, Rfe8 8. Qf3, g6 9. R2d5, Rf8 10. Rf6, Qe7 11. Rd7, Qe8 12. Rxg6, Qe5 13. Qxh5#

نمونه چهارم

سفيد: بوريس گلکو

سياه: مارک دوورتسکی

ويانيوس 1978

Gulko,B – Dvoretzky,M

Vilnius 1978

1. Bxd5, Ne7 2. e4, Nxd5

در صورت قلعه رفتن ، سفيد با حركت Bc7! برتری می گيرد.

3. exd5, 0-0 4. d6!, Qxa2 5. d7

با برتری کامل سفيد. وضعيت مانند بازی « اسپاسکی – پتروسيان » است.

5…, Qe6 6. Rc7, Be5 7. Bxe5, Qxe5 8. Rxb7, a5 9. g3, h5 10. h4, g6 11. Re1, Qc5 12. Qa4, Kh7 13. Rb5, Qc3 14. Rbb1, Rb8 15. Qe4, Rbd8 16. Rbd1, Qb4 17. Rd4

مشابه بازی « پتروسيان – کورچنوی ». در حالی که پياده d7 رخهای سياه را در عرض آخر گرفتار کرده است ؛ سفيد از فضای پشت پياده رونده استفاده كرده ، به جناح شاه سياه حمله می کند.

17…, Qc3 18. Red1, Qb3 19. Rd5, Kg8 20. R1d4, Qc3 21. Rd6, Kh7 22. Kg2, Qb3 23. R4d5, Kg7 24. Rg5

سياه دفاعی در مقابل Rdxg6 ندارد.

1-0