سطح : متوسط
حمله به شاه
موقعيت شاه در صفحه يکی از مهمترين عوامل برای ارزيابی وضعيت است و چون هدف نهايی در بازی شطرنج مات کردن شاه حريف است ؛ حمله به شاه يکی از مهمترين روش‌ها برای رسيدن به اين منظور است.
تکنيک حمله به شاه در وضعيتهای مختلف بر حسب موقعيت شاه ما و شاه حريف متفاوت است و در کل مبحث حمله به شاه را به سه قسمت تقسيم می‌کنند.
الف) حمله به شاه قلعه نرفته.
ب) حمله به شاه ، هنگامی که هر دو حريف در يک جناح قلعه رفته باشند.
ج) حمله به شاه ، هنگامی که هر دو حريف قلعه مخالف رفته باشند.
اکنون با ارائه چند نمونه از هر بخش ، سعی می‌کنيم تکنيکهای مختلف حمله به شاه را مورد بررسی قرار دهيم.
حمله به شاه قلعه نرفته(در مرکز مانده) (1)
قلعه رفتن يکی از مهمترين حرکات در شروع بازی است. با قلعه رفتن ، شاه به مکان امنی می‌رود و رخها نيز وارد بازی می‌شوند. اما اگر يکی از طرفين قلعه نرود و يا اجازه قلعه رفتن از او سلب شود ، شاه او در مرکز می ماند. در اين هنگام طرف مقابل بايد سعی كند مركز را باز کند تا بتواند از دو رخ اضافی خود جهت حمله به شاه حريف استفاده کند.
نکته حائز اهميت اين است که در مواقعی كه شاه حريف در مركز مي‌ماند بايد سعی كنيم از قلعه رفتن وی جلوگيری کنيم و در صورتي كه سعی در ايجاد قلعه مصنوعی کرد حتي‌المقدور نبايد امکان دهيم ارتباط دو رخ حريف برقرار گردد.
نمونه اول
سفيد: پاول مورفی
سياه: ناشناس
سيمولتانه 1858
Morphy,P – NN
Simultane 1858
1. e4, e5 2. Nf3, Nc6 3. Bc4, Nf6 4. Ng5, d5 5. exd5, Nxd5? 6. d4!, exd4 7. 0-0, Be7 8. Nxf7! , Kxf7 9. Qf3+, Ke6
10. Nc3!
يک حرکت گسترشی عالی با ايده آوردن رخ a1 به عرصه كارزار. موقعی که شاه در خطر باشد برتری ماتريالی چندان موثر نيست بلکه بسيج مهره‌های حمله کننده به شاه تعيين کننده است.
10…, dxc3
اجباری است. اکنون رخهای سفيد ميتوانند از هر دو ستون باز e و d برای حمله به شاه آواره سياه استفاده كنند.
11. Re1+, Ne5 12. Bf4, Bf6 13. Bxe5, Bxe5
14. Rxe5!+
حذف کردن مهره های مدافع !
14…, Kxe5 15. Re1+, Kd4
در صورت Kd6 با Qxd5 مات می شود.
16. Bxd5
اکنون شاه سياه در مرکز صفحه تنها مانده است و مهره‌های سياه كه گسترش نيافته‌اند قادر به دفاع از شاهشان نيستند.
16…, Re8
در صورت ادامه های زير سياه مات می‌شود.
16….Qxd5 17.Qxc3#
16…,cxb2 17.Re4+,Kxd5 18.Qd3+,Kc5 19.Rc4+,Kb6 20.Qb3+,Ka5 21.Ra4#
17. Qd3+, Kc5 18. b4+!
فرصت فرار به شاه داده نميشود.
18…, Kxb4
پس از:
18…,Kd6 19.Bxb7(f3)#
18…,Kb6 19.Qd4+,Ka6 20.Qc4+,Kb6 21.Qc5+,Ka6 22.Qa5#
19. Qd4+, Ka5 20. Qxc3+, Ka4 21. Qb3+, Ka5 22. Qa3+, Kb6 23. Rb1#
نمونه دوم
سفيد: ايگور بونداروسکی
سياه: الکساندر ايلين ژنوسکی
تفليس 1937
Bondarevsky,I – Ilyin Zhenevsky,A
Tbilisi 1937
1. c5!
شاه سياه در e7 وضعيت مناسبی ندارد. سفيد با اين حرکت قصد باز کردن ستون c و همچنين ايجاد يک پياده ضعيف در d6 را دارد.
1…, Qxe2?
سياه با گرفتن اين پياده ، ستون e را برای استفاده رخهای سفيد باز می کند. در اينجا سياه بهتر بود با Kf7 و قربانی كردن پياده d6 از فرصت استفاده كرده و شاه خود را به g8 انتقال مي‌داد.
2. cxd6+, cxd6 3. Bg5!
اين حرکت به مراتب از حرکاتی نظير Ba3 و Bf4 که به پياده ضعيف d6 فشار وارد می کردند قويتر است. پس از Bg5! تهديد سفيد ، Bxf6 و تخريب کامل جناح شاه سياه است.
3…, Kf7
ادامه زير نيز به برد سريع سفيد می‌انجامد.
3…,Qa6 4.Rae1+,Kf7 5.Bxf6,gxf6 6.Qh4
4. Bxf6!, gxf6 5. Rfe1, Qg4 6. Qxd6
سفيد وضعيت برنده ای دارد و سياه پس از چند حرکت ديگر تسليم شد.
نمونه سوم
سفيد: ويليام اشتينيتز
سياه: پيلهال
وين 1862
Steinitz,W – Pilhal
Vienna 1862
1. e4, e5 2. Nf3, Nc6 3. Bc4, Bc5 4. b4, Bxb4 5. c3, Ba5 6. 0-0, Nf6 7. d4, exd4?
حرکت o-o ادامه بهتری برای سياه بود. اکنون اشتاينيتز اجازه قلعه رفتن به حريف را نخواهد داد.
8. Ba3!
9..., d6 9. e5!
يک حرکت عالی برای باز کردن قطر فيل a3 در جهت تثبيت موقعيت شاه سياه در مرکز.
9…, dxe5 10. Qb3, Qd7 11. Re1, Qf5
به ادامه زيبای زير که پس از حرکت e4 بوجود می آيد دقت کنيد:
11…,e4 12.Nbd2,Bxc3 13.Nxe4!,Bxe1 14.Rxe1,Kd8 15.Neg5,Na5 16.Ne5!,Nxb3 17.Nexf7+,Qxf7 18.Nxf7+,Kd7 19.Bb5+,c6 20.Re7#(Diagram)
12. Bb5!
با تهديد Rxe5 و گرفتن وزير. حرکت Bxf7+ به شاه سياه فرصت میدهد که پس از Kd8 از ستون e خارج شود.
12…, Nd7 13. Qd5!
تهديد سفيد Bxc6 و گرفتن فيل a5 است.
13…, Bxc3 14. Nxc3, dxc3 15. Nxe5, Ne7
16. Nxd7!, Qxd5 17. Nf6+, Kd8 18. Bxe7#
|
